Het is al sinds de eerste uitgave in 1985 hét basishandboek voor de inkoopprofessional: “Inkoop in Strategisch Perspectief”. Wij zijn ontzettend trots dat schrijver en inkoopautoriteit Arjan van Weele onze directeur Jordie van Berkel-Schoonen opnieuw vroeg om mee te werken aan de allernieuwste uitgave, die op 26 oktober verscheen.

Duizenden studenten van verschillende hbo-opleidingen, minors en trainingen leerden in de afgelopen 35 jaar aan de hand van het boek Inkoop in Strategisch Perspectief het inkoop vak kennen. Het is een onmisbaar naslagwerk in de boekenkast van de inkoopprofessional. Om de vele ontwikkelingen op de inkoopmarkt bij te benen, verschijnt er sowieso iedere vier jaar een nieuwe editie. Toen de pensioendatum van schrijver Arjan van Weele naderde, ging hij voor de totstandkoming van de 2017-editie van het boek op zoek naar jong bloed. Om hem te helpen én om ook in de toekomst zijn gedachtegoed levend te houden. Hij betrok ‘onze Jordie’ en zelfstandig inkoopadviseur en oud-lector Gert Walhof bij de update. Behouden vaart!

“We hebben het boek grondig onder handen genomen en een aantal grote veranderingen doorgevoerd in deze editie”, vertelt Jordie. “Het boekt stipt nieuwe thema’s aan, zoals ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie, digitalisering en procurement. Daarnaast is de volgorde van de hoofdstukken veranderd en we hebben voor een meer aansprekende casuïstiek gekozen. Zo sluiten we beter aan bij de beroepspraktijk van inkopers en zijn we ook herkenbaarder voor studenten. Een voorbeeld? Voorheen heette het tiende hoofdstuk ‘Duurzaamheid en integriteit’. Als je eigenlijk al klaar was met inkopen, moest je ook nog wat met duurzaamheid. Tegenwoordig behoort Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) tot de basis van ons vak. Als maatschappij willen we een duurzame transitie maken. De manier waarop we geld besteden als consument, ondernemer en overheid, inkoop dus, is daar een essentieel middel voor. Ongeveer 75 procent van de begroting van een organisatie loopt namelijk via inkoop, en dat gebeurt dus voortaan met aandacht voor de impact op mens, milieu en maatschappij. Daarom hebben we het thema zo ver mogelijk naar voren getrokken in het boek: naar hoofdstuk twee. Veel van de casuïstiek die door het boek heen vervlochten is, is – naast dat het aanspreekt – uitgekozen op MVI-componenten. Lezers worden bijvoorbeeld meegenomen in cases van Tony Chocolonely, Bavaria en ook een actueel voorbeeld van hoe het in Nederland tijdens de coronacrisis misging met de inkoop van mondkapjes.”

Arjan van Weele werd wereldberoemd met zijn lineaire inkoopmodel. In 2017 bouwde hij het model samen met Jordie om: tot het cyclisch inkoopmodel Van Berkel-Van Weele. Dit model staat centraal in deze achtste druk. “Maar we hebben het model een kwartslag gekanteld”, vertelt Arjan. “Als je de literatuur erop naslaat zeggen veel auteurs: stel doelen, vertaal die in een strategie, formuleer actiepunten, voer die uit, beheer, evalueer en stuur bij waar nodig. Die cyclus blijft intact, maar vanaf deze editie nemen we de operatie als vertrekpunt, de praktijk van alledag. Juist in die fase stuit je op problemen, bijvoorbeeld dat je budget toch kleiner is dan verwacht of dat het contact met je leverancier niet verloopt als gehoopt. Daar zoek je dan een oplossing voor, samen met je leveranciers. In de praktijk zien we dat inkopers – ook met duurzaamheid en maatschappelijke waarden in het achterhoofd – steeds meer focussen op het vinden van de beste oplossing, in plaats van de laagste prijs. Dat maakt juist de pragmatiek van de beheerfase belangrijk, dáár kun je excelleren.”

Dat zorgt er ook voor dat de onderlinge verhoudingen tussen inkopers en leveranciers veranderen, vult Jordie aan. “De vraag verandert van: we willen dit, wat kost dat? Naar: dit willen we bereiken, jij bent expert, welke oplossing kan jij bieden voor ons probleem? Een inkoper zoekt niet perse een product, maar een oplossing. De leverancier moet zich écht onderscheiden, maar krijgt zo in veel gevallen wél een belangrijkere rol in een organisatie. En blijft die verdedigen. De inkoper stelt zich bescheiden op, ondersteunt de leverancier waar nodig, maar blijft kritisch. In het boek laten we zien met een case rondom circulair slopen dat dat resulteert in een betere prijs én de beste aanpak. Sterker nog: in dat specifieke geval zijn records gebroken op het vlak van materiaalhergebruik bij een sloop.”

Inkoop in Strategisch Perspectief is niet alleen geschikt voor private inkopers, maar gaat ook over overheidsinkoop. “Het lijkt soms alsof er een muur door de markt loopt. Met de commerciële bedrijven aan de ene kant en de overheid aan de andere kant”, schetst Gert Walhof. “Wij hebben altijd gezegd: voor ons is inkoop in beide ‘werelden’ identiek. Ja, de context is anders. Maar het proces en de aanpak is hetzelfde. Dit boek kan dan ook door professionals in beide sectoren gebruikt worden, we stimuleren het om vanuit strategisch perspectief naar inkoop te kijken.” En niet alleen in Nederland, maar ook in België. “Wat we veel hoorden van onze Vlaamse relaties in de inkoopwereld, is dat er eigenlijk nog helemaal geen literatuur is die past bij de Belgische markt”, vertelt Jordie. “In deze editie hebben we daar rekening mee gehouden, met onder meer de introductie van de eerste Belgische casus. Zo is een van de hoofdcasussen een interview met Karl Cuveel, de CPO van Proximus, over de wijze waarop Proximus met haar inkoop de omslag maakt naar een circulaire en groene toekomst. Exclusief voor dit boek, dus mensen kennen dit verhaal nog niet.”

De drie schrijvers hebben met veel plezier aan dit boek gewerkt. “Schrijven is voor mij een manier om te snappen hoe dingen zitten en om mijn ideeën te toetsen aan anderen”, vertelt Arjan. “Het is een continue leercurve. Daarom – en dankzij een betrokken uitgever – is dit boek zo lang blijven bestaan.” Toch zijn ze ook wel blij dat het er nu op zit. “Schrijven is schrappen, reviewen, bijschaven en een lange adem hebben”, aldus Jordie. “Een handzaam basisboek was een voorwaarde. Om ruimte te maken voor nieuwe onderwerpen, zijn in de loop der jaren verschillende onderwerpen ‘gesneuveld’. We werken daarom aan digitale specials die het boek aanvullen, bijvoorbeeld over onderhandelingstechnieken, procurement en logistiek. Het boek is nog maar het topje van de ijsberg. In het maakproces leren we ontzettend veel van elkaar. Én we hebben plezier. Het was heel fijn om dit samen te doen. En als je dan dat boek in je handen hebt… Da’s een magisch moment!”

Op 30 november overhandigen we het boek in het Belgische Gent aan Karl Cuveel, CPO van Proximus België. Op 1 december reiken de schrijvers het eerste exemplaar van de achtste druk van Inkoop in Strategisch Perspectief uit aan André Weimar, de CPO van de Nederlandse Rijksoverheid.